.
Afgelopen week publiceerde HP/De Tijd een artikel van Geert Wilders over de islamitische "profeet" Mohammed. Op de website van het betreffende weekblad wordt gesuggereerd dat Wilders de stelling poneert dat Mohammed een hersenafwijking had. "Wilders baseert zijn stelling op onderzoek van onder meer de Vlaamse psycholoog Herman Somers", zo schrijft Bas Paternotte daar. Wie het artikel van Geert Wilders leest (een Engelse vertaling is op GeertWilders.nl te vinden), beseft echter dat Wilders slechts het onderzoek van Somers aanhaalt. De stelling is dan ook van Somers, niet van Wilders. Laatstgenoemde vindt de stelling van Somers — dat Mohammed een gezwel in de hypofyse had — wel interessant genoeg om te vermelden, maar dat betekent nog niet dat Wilders deze stelling één-op-één onderschrijft. Niet voor niets haalt hij ook Theophanes aan, een vroeg-Middeleeuwse historicus die stelde dat Mohammed aan epilepsie leed.
Van het genuanceerde verhaal van Geert Wilders blijft echter weinig over in de nieuwsberichten. En het is dan ook niet verwonderlijk dat allerlei opiniemakers de gebruikelijke Pavlov-reacties vertonen, waarin zij afstand nemen van Wilders. Zoals Nausicaa Marbe van de Volkskrant. Zij schrijft in een column dat Wilders "pseudo-wetenschappelijke speculaties van neurologische aard over historische figuren gebruikt". Hieruit blijkt dat Marbe de neurowetenschappelijke literatuur niet kent. Wie via PsycINFO, PubMed of GoogleScholar zoekt naar artikelen waarin religieuze ervaringen in verband worden gebracht met epilepsie, krijgt een hele wastlijst aan publicaties (in wetenschappelijke, peer-reviewed bladen). Die artikelen gaan vaak over temporaalkwab-epilepsie en men komt daarin de naam Mohammed regelmatig tegen. Overigens ook andere historische figuren, zoals de apostel Paulus en Jeanne d'Arc.
Uiteraard schrijven neuro-wetenschappers niet dat zij stellig ervan overtuigd zijn dat Mohammed aan een hersenaandoening leed. Dat kan ook niet, want Mohammed is eeuwen geleden overleden (voor zover hij überhaupt heeft bestaan) en men kan hem dus niet onderzoeken. Dat Mohammed een hersenaandoening had, is niet meer dan een (aannemelijke) hypothese. Zolang men dit als lezer beseft, is er geen sprake van "pseudo-wetenschappelijke speculaties", zoals Nausicaa Marbe in haar column beweert. Marbe heeft echter geen notie van de neurowetenschappelijke literatuur en zij kent blijkbaar ook niet het verschil tussen een klinische diagnose en een wetenschappelijke hypothese.
Nausicaa Marbe maakt het sowieso erg bont, want zij beschuldigt Geert Wilders van het psychiatriseren van onwelgevallige opinies (zoals bijvoorbeeld in de Sovjet-Unie met dissidenten gebeurde, die in psychiatrische inrichtingen werden opgesloten). Marbe vergelijkt echter appels met peren. De meeste mensen die aan het publieke debat deelnemen, beweren immers niet dat hun opinies afkomstig zijn van een of andere god. Dat is ook niet het geval bij de meeste historische figuren. Volgens de islamitische traditie beweerde Mohammed echter dat hij via de aartsengel Gabriël boodschappen van Allah kreeg. Het is dan ook niet verwonderlijk dat Wilders de grondlegger van de islam psychiatriseert. Niet voor niets komt het in contact staan met een godheid voor als een criterium voor verschillende psychiatrische stoornissen. Het is tevens een mogelijk symptoom van neurologische aandoeningen, zoals temporaalkwab-epilepsie. Het is daarom niet vreemd dat Wilders van mening is dat er iets mis was met de hersenen van Mohammed.
Vanwaar dan die bespottelijke reactie van Nausicaa Marbe? Dom is zij niet, al is haar (neuro-)wetenschappelijke kennis schijnbaar erg beperkt. Niet zelden schrijft zij aardige columns, al is in het columnisten-land der blinden de eenoog koning. Het lijkt erop dat Marbe zich vooral wil afzetten van Wilders. Zij verkondigt namelijk niet zelden politiek-incorrecte standpunten, maar wil blijkbaar niet tot "het kamp-Wilders" worden gerekend. Dat is haar goede recht, maar het is dan wel erg sneu hoe zij dit kenbaar wil maken. Ongerechtvaardigde kritiek op Wilders wordt op de redactievloer van de Volkskrant weliswaar gewaardeerd, maar intellectueel gezien is haar column van een bedroevend niveau.
_____